Κάλαντα της Άνοιξης

 

Κάλαντα της Άνοιξης

Ο Μάρτιος, ο πρώτος μήνας της άνοιξης έχει συνήθως άστατο καιρό. Για τον λόγο αυτό και ο ελληνικός λαός έδωσε στον Μάρτη πολλά προσωνύμια:

Μάρτης ο Κλαψόγελος, ο Πεντάγνωμος, ο Γδάρτης, ο Καψομάρτης, ο Ανοιξιάτης, ο Παλαβιάρης κ.ά.,

καθώς και πολλές παροιμίες:

«Μάρτης, γδάρτης και καλός παλουκοκάφτης»,

«Ο Μάρτης μια κλαίει και μια γελά»,

«Αν ρίξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα χαρά σε “κείνον τον ζευγά που “χει στη γη σπαρμένα»,

«Τον Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια» κ.ά.

Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, για να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Ο Μάρτης προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους και ακόμα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά.

Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους ή το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα.

Έθιμα του Μάρτη:

Εύβοια: Κάθε 1η του Μάρτη οι νοικοκυρές περίμεναν πως και πως τον πρώτο μουσαφίρη που θα τους επισκεφτεί ώστε, να λάβουν τους οιωνούς. Αν ο επισκέπτης παρέμενε για αρκετή ώρα στο σπίτι και ζέστενε την καρέκλα που καθόταν, έτσι και οι κλώσες θα κάθονταν στα αυγά τους να τα ζεστάνουν για να γεννηθούν τα κοτοπουλάκια. Εάν ο επισκέπτης δεν καθόταν πολύ ώρα και η καρέκλα του παρέμενε κρύα, οι κλώσες δεν θα κάθονταν στα αυγά να τα ζεστάνουν και το κοτέτσι δεν θα αποκτούσε καινούργια κοτοπουλάκια.

Τρίπολη: την παραμονή της 1ης Μαρτίου οι κάτοικοι διώχνουν τον χειμώνα βάζοντας έναν ηλικιωμένο να παριστάνει τον Φεβρουάριο καβάλα σ” έναν γάιδαρο. Τα παιδιά τον ακολουθούν φωνάζοντας: "όξω ψύλλοι ποντικοί, μέσα Μάρτης και χαρά, κόψαν του Φλεβάρη την ουρά"

 

Θράκη: την πρώτη μέρα του Μάρτη οι γυναίκες σπάνε στην αυλή κεραμικά σκεύη λέγοντας:

«Όξω ψύλλοι και κοριοί, μέσα “γεια, μέσα χαρά. Έμπα καλόχρονε, έβγα κακόχρονε».

 

Κοζάνη: Τα παιδιά την πρώτη μέρα του Μάρτη και της άνοιξης τραγουδούν κάλαντα, τα Χελιδονίσματα κρατώντας ένα ξύλινο χελιδόνι στερεωμένο σε μια ξύλινη βάση.

 

 

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Περιστεράκι πέταξε, βρήκε πύργο κι έκατσε

και χαμοκελάηδησε, Μάρτη Μάρτη μου, καλέ. (x2)

 

Μάρτη Μάρτη μου, καλέ και Φλεβάρη φοβερέ

κι αν χιονίσεις κι αν φλεβίσεις, πάλι Άνοιξη θ’ ανθίσεις.(x2)

 

Μάρτη Μάρτη βροχερέ και Απρίλη δροσερέ,

τα πουλάκια κελαηδούν, τα δενδράκια φύλλ’ ανθούν.

Tα πουλάκια κελαηδούν, τα δενδράκια φύλλ’ ανθούν.

Τα πουλάκια αβγά γεννούν κι αρχινούν να τα κλώσουν.

Χελιδόνα έρχεται 

απ’ τη Mαύρη θάλασσα

θάλασσα ν-απέρασε

έκατσε και λάλησε.

Mώρ’ καλή νοικοκυρά

σέβα, έβγα στο κελάρι

φέρε αυγά σαρακοστιά

και σκοινιά πεντηκοστά

για να δέσομε το Mάρτη

και το τσιλιμπουρδάκι

κι αν δεν έχετε αυγά

παίρνομε την κλωσσαριά

να γεννάει, να κλωσάει

και να σέρνει τα πουλιά.

Πιάνο - Εικονικό πιάνο

 Δραστηριότητα

Τετράδιο μαθητή Α'&Β'

Γ'-ΣΤ'

Το υλικό προορίζεται αποκλειστικά για εκπαιδευτική χρήση και απαγορεύεται οποιαδήποτε άλλη χρήση ή εκμετάλλευσή του χωρίς την άδεια των συγγραφέων.